Testament
Kilka słów o testamentach
Warunki skutecznego testamentu
Testament można napisać na kartce papieru i schować do szuflady, ale często zapominamy, że aby testament spełnił swoją rolę konieczne jest ziszczenie się dwóch warunków:
przygotowanie go w sposób, który uniemożliwi jego podważenie przed sądem,
przekazanie dostępu do niego zaufanej osobie, która ma wypełnić ostatnia wolę spadkodawcy.
Najlepiej napisany testament nie będzie nic wart, jeśli nikt go nigdy nie odnajdzie. To samo dotyczy sytuacji, w której sposób jego sformułowania budzi wątpliwości interpretacyjne lub w której jego forma powoduje, że nie wywołuje żadnych skutków prawnych.
Często popełniane błędy
Błędy popełniane przez nestorów prowadzą do szeregu komplikacji, które niweczą możliwość wykonania jego ostatniej woli. Poniżej przedstawiam kilka przypadków z praktyki.
Dziedziczenie wspólnie z teściową
Świeżo upieczeni małżonkowie nie zdają sobie sprawy z tego, że do czasu kiedy pojawią się na świecie ich małoletnie dzieci, w przypadku nagłej śmierci jednego z nich, spadek dziedziczy drugi współmałżonek, ale nie w całości, tylko... razem z teściami. Rozwiązaniem tego problemu jest sporządzenie odpowiedniego testamentu, zwłaszcza kiedy przedmiotem spadku jest jednoosobowa działalność gospodarcza lub udziały w spółce.
Testament wspólny małżonków
Duża część majątków stanowiących przedmiot dziedziczenia są to majątki wspólne małżonków, a skoro są wspólne to naturalnym jest wspólne podjęcie decyzji co do sposobu ich rozdysponowania na wypadek śmierci. Niestety jeśli małżonkowie zdecydują się na sporządzenie wspólnego testamentu, to taki testament nie pozwoli na osiągnięcie zamierzonego celu, co jest szczególnie dotkliwe w sytuacji śmierci jednego z małżonków, kiedy drugi dowiaduje się, że nie jest jedynym spadkobiercą, tak jak to ustalił ze swoją drugą połową.
Wydruk z komputera
W dobie informatyzacji wszystkich przejawów życia zanika w społeczeństwie potrzeba sporządzania odręcznych pism czy notatek. Tym łatwiej jest zapomnieć, że przy samodzielnym formułowaniu testamentu, jego całość musi być sporządzona własnoręcznie przez spadkodawcę, opatrzona podpisem i datą. Wymóg własnoręczności nie obowiązuje w przypadku testamentu notarialnego, testamentu allograficznego, ustnego czy podróżnego.
Wideotestament
Podczas, gdy w Wielkiej Brytanii wprowadza się przepisy umożliwiające bycie świadkiem testamentu ustnego poprzez telekonferencję , w Polsce wykorzystanie nowych technologii w prawie spadkowym jest tylko przedmiotem opracowań naukowych. Przepisy nie nadążają niestety za rzeczywistością. Zgodnie z prawem polskim obowiązującym w 2020 roku testament w formie nagrania wideo nie wywoła żadnych skutków prawnych.
Nieskuteczne wydziedziczenie
Często przyczyną sporządzenia testamentu jest chęć wykluczenia z kręgu spadkobierców konkretnej osoby. Podjęcie decyzji o przekazaniu całego spadku jednemu z członków rodziny, z pominięciem pozostałych, bywa jednak zwykle początkiem konfliktu, w tym przyczyną żądania zapłaty zachowku przez pominiętych. Aby doprowadzić do zamierzonego celu warto pamiętać o ograniczonych możliwościach wydziedziczenia spadkodawców ustawowych i zlecić kompetentnej osobie przygotowanie symulacji spadkowej, w której dobrane zostaną odpowiednie narzędzia urzeczywistniające ostatnią wolę spadkodawcy.
Jak widać prawo spadkowe jest pełne pułapek. A opisane powyżej przypadki to tylko wierzchołek góry lodowej.
Gdzie zostawić testament?
W szufladzie, w sejfie, u prawnika, u spadkobiercy, pod drzewem... ilu spadkodawców tyle pomysłów na miejsce przechowywania tego dokumentu. Niezależnie od podjętej decyzji, trzeba się upewnić, że w przypadku śmierci odpowiednia osoba powinna zrobić z testamentu użytek, zatem trzeba też przewidzieć sytuację, w której taka osoba mogłaby nie mieć takiej możliwości po naszej śmierci, np. z uwagi na swoją jednoczesną śmierć.
W przypadku sporządzania testamentu notarialnego istnieje możliwość wpisu faktu jego sporządzenia do notarialnego rejestru testamentów. W takim przypadku spadkobiercy, nawet jeśli nie wiedzieli czy został sporządzony testament, mogą ten fakt ustalić u dowolnego notariusza, po okazaniu aktu zgonu.
W przypadku chęci rozpoczęcia pracy nad testamentem zapraszam do kontaktu.