Własność

Kiedy i jak przekazać sukcesorowi własność?

Za życia czy po śmierci?

Każdy nestor staje przed dylematem: przekazać majątek sukcesorom jeszcze za swojego życia czy dopiero po śmierci? Zarówno jedno, jak i drugie rozwiązanie ma swoje wady i zalety. Podejmując decyzję należy brać pod uwagę strukturę majątku, jego obciążenia, zabezpieczenie źródła dochodów, opodatkowanie transakcji czy ryzyko związane z utratą kontroli nad majątkiem. Przekazanie majątku może mieć zarówno charakter odpłatny, jak i nieodpłatny.

Planowanie spadkowe

Przed podjęciem decyzji o przekazaniu własności majątku, niezbędne jest przeprowadzenie symulacji spadkowej, na podstawie której określane są zasady dziedziczenia majątku i związane z tym ryzyka prawne, czy podatkowe. Symulacja spadkowa pozwala na uchwycenie skutków przesunięć majątkowych na wypadek śmierci.

Brak sukcesora

Niestety wielu polskich przedsiębiorców mierzy się z problemem braku następcy, który byłby zainteresowany poprowadzeniem firmy. Brak sukcesora to nie koniec świata. Nestor może zlecić zarządzanie zewnętrznemu menadżerowi lub sprzedać firmę. Oba rozwiązania ułatwiają decyzję o przejściu na emeryturę lub rozpoczęciu prowadzenia nowego biznesu.

Testament

Testament pozwala na zadysponowanie swoim majątkiem na wypadek śmierci. Aby był skuteczny warto, żeby jego projekt sporządził prawnik i zaprotokołował notariusz. Nie każdy wie, że testament spisany razem przez małżonków, czy napisany w całości na komputerze będzie testamentem nieważnym. Nie każdy też zdaje sobie sprawę z tego, że wydziedziczenie jednego z członków rodziny wymaga dla swej skuteczności spełnienia warunków określonych przez przepisy kodeksu cywilnego.

Darowizna czy sprzedaż? A może inne rozwiązanie?

Cytując słowa Warrena Buffeta: "Idealna ilość pieniędzy pozostawiona dzieciom to taka, która jest wystarczająco duża, by mogły poczuć, że są w stanie z nią cokolwiek zrobić, ale nie aż tak duża by nie musiały nic robić". Można się z tą tezą zgodzić lub nie, ale podejmując decyzję o transferze majątku na rzecz sukcesora jeszcze za życia warto przeanalizować związane z tym ryzyka, a następnie wybrać odpowiednią formę transferu, kalkulując związane z tym transferem obciążenia publicznoprawne.

W wielu przypadkach najbardziej optymalnym wyborem pod kątem podatkowym będzie darowizna, jakkolwiek generuje ona komplikacje na tle prawa spadkowego.

Coraz powszechniejszą formą transferu majątku do sukcesora jest sprzedaż uwzględniająca dogodne dla obu stron warunki zapłaty ceny.

Polskie prawo oferuje również cały szereg rozwiązań restrukturyzacyjnych, które można zastosować do transferu majątku, takich jak aporty, przekształcenia czy połączenia.

Fundacja rodzinna

Nie zawsze transfer firmy do następnego pokolenia będzie gwarantował ciągłość prowadzenia działalności, zwłaszcza w rodzinach wielodzietnych. W celu uniknięcie rozdrobnienia struktury właścicielskiej i utrzymania majątku rodzinnego warto rozważyć transfer aktywów do fundacji. Niestety w Polsce nie mamy jeszcze odpowiednich rozwiązań prawnych, które pozwalałyby na utworzenie fundacji w celu ochrony i zarządzania majątkiem rodzinnym. Polscy przedsiębiorcy korzystają z rozwiązań oferowanych przez zagraniczne porządki prawne, najczęściej w Księstwie Liechtensteinu, w Austrii czy w Niemczech. Obecnie w Polsce prowadzone są prekonsultacje w sprawie kształtu polskich fundacji rodzinnych.